Isoleren, de eerste stap naar een duurzaam huis!

Jill en Jelle wonen sinds kort op de Zeedijk, ieder in een ander monumentaal pand. En ze hebben een missie: hun appartementen moeten zo duurzaam mogelijk worden. Ze gaan energie besparen, afval scheiden, en de gasketel vervangen door infraroodverwarming en luchtwarmtepompen. Ben jij benieuwd hoe ze dit doen? In de vorm van blogs houden ze je op de hoogte en delen ze al hun tips! Lees hier de zevende blog van Jill, waarin ze alles vertelt over isoleren, zodat jij er deze winter warmpjes bij zit.

De laatste zomerdagen zitten er weer op en de eerste nachtvorst is alweer geweest! Kortom, het stookseizoen komt er weer aan. Dé reden om eens even stil te staan bij de isolatie van je huis. Vandaag wil ik jullie tips geven voor wat jij zelf kunt doen om je eigen woning beter te isoleren. 

Door je huis te isoleren gaat er minder warmte van binnen naar buiten en andersom. In de zomer zorgt dit voor verkoeling en in de winter blijft het zo warmer in huis. Kortom, door te isoleren wordt je woning comfortabeler én bespaar je energie. Klinkt ideaal toch?

Maar voor je meteen aan de slag gaat met het isoleren van je woning, is het belangrijk om goed na te denken over wat je precies wil. Isoleren is niet altijd duurzamer, want in de productie van isolatiematerialen gaat ook energie zitten, en vaak zijn de grondstoffen niet natuurlijk of hernieuwbaar, laat staan circulair. Dus loop niet meteen te hard van stapel! 

Ook raad ik je aan om eerst een vakkundig advies te vragen. Je wilt immers niet dat er een ongezonde leefomgeving ontstaat doordat er geen rekening is gehouden met ventilatie, of dat de monumentale waarde van het pand aangetast wordt. 

Je hele huis isoleren is natuurlijk best een ingreep. Maar je kan ook alvast klein beginnen. Mijn eerste tip is dus om lokaal het comfort te verbeteren, zodat je niet meteen je hele huis onder handen hoeft te nemen. 

Hoge open ruimtes zijn vaak moeilijk warm te krijgen, en bij grote ramen voel je vaak tocht en koude luchtstromen. In dat geval kan het slim zijn om een kleinere ruimte midden in huis als warme zone voor de winteravonden in te richten. Dit is het ‘doos-in-doos principe’, een geïsoleerd compartiment een grote, moeilijk warm te houden ruimte. Niet alleen energiezuinig, maar ook super knus!

Ga je toch voor het grotere werk? Wat in jouw gebouw de beste optie is hangt altijd af van jouw unieke situatie en jouw gedrag in huis. Over het algemeen is het handig om te starten met het isoleren van je ramen en je dak. Maar ook het isoleren van je gevel of vloer kan een goede investering zijn. 

Raamisolatie

Heb je alle kieren in de kozijnen gedicht en heb je dikke gordijnen voor de ramen hangen, maar is het nog steeds enorm koud bij de ramen, dan is het goed om te kijken naar raamfolie, isolerend glas, een voor- of achterzetraam. Vooral in grachtenpanden waar een groot deel van de gevel uit ramen bestaat, is raamisolatie een echte no-regret maatregel.

Dakisolatie

Via het dak gaat vaak de meeste warmte verloren. Door het dak te isoleren kan je je energierekening flink omlaag krijgen, vooral als je deze ruimte veel gebruikt. Dakisolatie aan de buitenkant heeft de voorkeur. Helaas is dit niet altijd mogelijk in een monument, waardoor je alsnog zorgvuldig aan de binnenzijde van het dak kan isoleren.  

Gevelisolatie

Als je geen spouwmuur hebt of als de spouw niet geschikt is, dan is het isoleren van je gevel vaak ingrijpend. Combineer dit daarom met natuurlijk onderhoud en leg de prioriteit bij de meest verwarmde ruimte. 

Vloerisolatie

Het isoleren van je vloer kan flink bijdragen aan het comfort in huis. Ga je de vloer vanaf de bovenzijde isoleren, dan kan het slim zijn om meteen vloerverwarming aan te laten leggen. Het gevoel van warme voeten leidt vaak tot een lagere energierekening, doordat de thermostaat simpelweg een paar graden lager gezet kan worden. 

Vloerverwarming is ook een goede investering voor de toekomst. Ik vertelde hier al meer over in mijn eerste blog. Helaas was mijn vloer te scheef waardoor ik het zonder vloerverwarming moet doen, ook al was dit een nog duurzamere vorm van verwarmen geweest dan dat ik wat ik nu al doe. 

Voor een monument kan het extra ingewikkeld zijn om de juiste manier van isoleren te kiezen. Laat je altijd goed informeren, check wat er daadwerkelijk van waarde is in jouw pand en kijk hoe je alsnog kunt isoleren zonder de monumentale waarde aan te tasten. Zorg er in ieder geval voor dat de aanpassingen terug te draaien zijn, voor als er later weer nieuwe technieken ontstaan, of voor als er in de toekomst schade ontstaat. 

Ik had het er al even kort over: isolatiematerialen. Onderschat niet de CO2-impact van de productie van een materiaal. Je kunt isoleren om energie te besparen op je rekening. Maar als er dan alsnog meer CO2 uitgestoten wordt in de productie en de uitvoering van de isolatiemaatregel dan slaan we natuurlijk de plank mis. Hier gaat de trias energetica op: 

1. Less is more! Probeer te minimaliseren, daarom kan het soms beter zijn om niet het hele pand te isoleren als je toch enkel lokaal comfort wilt bieden. 
2. Kies voor circulair. Als je materialen toevoegt, kies dan voor hernieuwbare en circulaire materialen. Er bestaan verschillende gradaties. Denk bijvoorbeeld aan geupcyclede materialen of hergebruikte bouwmaterialen uit een ander pand. De milieuimpact is niet alleen afhankelijk van biobased- of hernieuwbare grondstoffen. Ga na of het uiteindelijke product onderdeel uit maakt van een gesloten cirkel.
3. No way out… Moet er echt geïsoleerd worden en zijn er geen geschikte circulaire oplossingen? Kies dan de meest energie-efficiënte en hoogwaardige oplossing met een zo laag mogelijke impact op het milieu.

Zoals ik al zei: wat er in jouw specifieke geval mogelijk is hangt sterk af van jouw situatie. Een goede voorbereiding is dan ook het halve werk. Denk goed na waar je echt moet verwarmen (en koelen) en stem je gedrag hier op af. Overweeg kritisch welke onderdelen je echt moet isoleren en combineer een isolatiemaatregel bijvoorbeeld met een natuurlijk onderhoudsmoment. Kies materialen met een zo laag mogelijke milieu-impact, eigenlijk zijn circulaire materialen de enige juiste materialen. Wees selectief en vertaal je prioriteiten in een praktische roadmap, waarin je op een rijtje zet hoe je deze isolatiemaatregelen uit gaat voeren. Neem minstens de onderwerpen ventilatie en warmteafgifte mee in deze roadmap. 

Voor de huurders onder ons raad ik aan om mijn tweede blog nog eens te lezen. Hier staan een aantal tips hoe je zelf aan de slag kunt zonder grote verbouwingen uit te voeren.

Kun je nog niet meteen starten met het isoleren van je huis, kijk dan wat je nu wél alvast kan doen om je impact op het milieu te verlagen. Besparen is eigenlijk de eerste stap om te verduurzamen. Want wat je niet nodig hebt hoeft ook niet opgewekt te worden.

In deze laatste eeuw zijn wij mensen gewend geraakt aan een comfortabel huis, waardoor we steeds veeleisender zijn. Nu wil ik niet zeggen dat we een stapje terug moeten doen, maar we kunnen wel kritisch naar ons eigen gedrag kijken. Vraag jezelf eens af of het nou echt nodig is om je verwarming ’s winters op standje Sahara te zetten. En of je die airco zomers echt wel nodig hebt, als je ook ’s nachts je huis even lekker door kunt laten waaien. Die ene extreme koude of hete week kan een doorsnee persoon goed hebben. En moet nou echt het hele huis 21 graden zijn in de winter? Een lekker warme woonkamer is fijn, maar de keuken en de slaapkamer mogen best een paar graden koeler zijn. Nog zo eentje: ga in de winter niet in een t shirt op de bank zitten, maar investeer in een lekkere wollen trui. Zelf trek ik graag dikke sokken en kleren aan en slaap ik onder een dubbel dekbed als het buiten koud is. En wie weet lopen we in de toekomst met verwarmde of koelende kleding rond!

Ik ben in ieder geval klaar voor de komende winter: de raamfolie zit nog voor de ramen, de dikke gordijnen hangen op zijn plek en de warmtepomp staat stand-by!